Ancasipun panaliten inggih menika kangge ngandharaken: (1) Kawruh kagunan
basa naskah ketoprak “Rembulan Wungu”; (2) Nilai pendhidhikan karakter ing
naskah ketoprak “Rembulan Wungu”; (3) Relevansi naskah ketoprak “Rembulan
Wungu” kaliyan materi wucal basa Jawa ing SMP. Panaliten menika wujudipun
deskriptif kualitatif kanthi pendekatan struktural. Sampel ingkang dipunpundhut
kanthi teknik purposive sampling. Data ingkang dipunpundhut saking naskah
ketoprak “Rembulan Wungu”, wawancara kaliyan pengarang, dosen, guru basa
Jawa, lan siswa. Teknik analisis data ingkang dipun ginakaken inggih menika
teknik analisis mengalir ingkang ngandhut tigang komponen, inggih menika:
reduksi data, penyajian data, lan pamundhutan dudutan. Asil saking panaliten
menika: (1) kawruh kagunan basa ingkang wonten ing naskah ketoprak
“Rembulan Wungu” anggitanipun Bondan Nusantara yaiku: (a) tembung saroja,
(b) tembung garba, (c) tembung plutan, (d) tembung wancahan, (e) kerata basa, (f)
tembung entar, (g) saloka, (h) panyandra, (i) parikan; (2) nilai pendhidhikan
karakter ingkang dipun andhut inggih menika (a) religius, (b) jujur, (c) disiplin,
(d) kerja keras, (e) kreatif, (f) mandiri, (g) demokratis, (h) semangat kebangsaan
utawa nasionalisme, (i) cinta tanah air, (j) komunikatif, (k) peduli lingkungan, (l)
peduli sosial, (m) tanggung jawab; lan (3) Relevansi naskah ketoprak “Rembulan
Wungu” anggitanipun Bondan Nusantara jumbuh kaliyan materi wucal basa Jawa
ing SMP wonten ing kompetensi dhasar mangertosi sandiwara tradisional Jawa
lan telaah naskah sandiwara wonten ing kelas IX semester II lan ugi saking
wawancara ingkang kalampahaken kaliyan informan-informan inggih menika
dosen, guru, siswa.
Tembung kunci: naskah ketoprak, kawruh kagunan basa, nilai pendhidhikan
karakter, materi wucal.